شیزوفرنی در حال حاضر پیچیده ترین و رایج ترین بیماری روحی است که روان پزشکان و محققان روان شناس در سراسر دنیا با آن روبه رو هستند و به دلیل تفاوت های فردی موجود در مبتلایان به این بیماری و نیز نحوه تاثیرگذاری متفاوت سندرم های ایجادکننده آن بر روی هر شخص، شاید هیچ روش درمان مشخص و یکسان اتخاذ شده یی وجود نداشته باشد.
ضمن اینکه پزشکان و محققان در پاسخ به این سوال که چگونه می توان با شیزوفرنی مقابله کرد، از ایجاد آن جلوگیری کرد یا آثارش را به طور کلی محو کرد، هیچ پاسخ دقیق و روشنی ندارند و همه چیز تنها به درمان های مقطعی و موردی محدود می شود که برای هر شخص نیز متفاوت است و به انواع قرص ها و داروهای روان پزشکی متفاوت برمی گردد.
به همین دلیل، شاید بخش عمده یی از مباحث ما در ستون هوای تازه نیز به شیزوفرنی اختصاص یابد و ناچار باشیم از اینکه مباحث مرتبط با این بیماری را برای آگاهی جامعه به طور دقیق، موشکافی کنیم. با این حال، احتمالاً پس از سه الی چهار شماره دیگر، در جهت جلوگیری از اطاله کلام، بیماری دوم یعنی اختلال وسواس اجباری را مورد بررسی قرار می دهیم. با این حال، در قسمت جدید هوای تازه، دومین بخش از راه های مقابله و نحوه سر و کار داشتن با شیزوفرنی را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم، همان طور که در بخش اول نیز برخی راه های درمان مقطعی را مطرح کردیم.
اگر تصور می کنید شخصی مبتلا به شیزوفرنی با نشانه های مشخص این بیماری در اطراف شما یا از اهالی خانواده وجود دارد، او را با ملایمت و مهربانی دعوت کنید که یک روان پزشک یا یک پرستار تمرین دهنده روان پزشکی را ببیند. او می تواند با نسخه های اولیه خود، از شدت بیماری تا حدود زیادی بکاهد هرچند که پروسه تاثیرگذاری داروهای تجویزشده و نیز رفتاردرمانی های رایج، تا مدت زیادی با عوارض مختلف از جمله کم خوابی، کم حواسی، اختلال گفتار و افسردگی موقتی همراه خواهد بود.
با وجود همه این تاثیرات جانبی، از آنجایی که نشانه ها و عوارض عمده شیزوفرنی را می توان به بدگمانی، خشونت، کناره گیری از اجتماع و سوءظن مفرط خلاصه کرد، در نتیجه برای هفته های نخست، ضمن مشاهده برخی تاثیرات ناخوشایند از جمله اختلال در خواب به صورت کم خوابی یا پرخوابی، خشونت، پرخاشگری و افراطی گری های متداول یک بیمار مبتلا به شیزوفرنی کاهش می یابد و در پروسه یی طولانی مدت، به حداقل ممکن می رسد. اما قدم هایی که شما می توانید در طول مسیر بردارید تا از سلامتی بیمار خود اطمینان حاصل کنید، به شکل های زیر قابل دسته بندی هستند؛
▪ با یک روان پزشک مطمئن و با سابقه مشاوره کنید تا مراحل ارزشیابی، درمان و پشتیبانی دوره درمان را به خوبی انجام دهد.
▪ این مساله را در نظر بگیرید که کیفیت مراقبت، رفتار با بیمار و پشتیبانی های پس از تجویز نخستین نسخه های دارویی در جوامع و شهرهای مختلف، تفاوت های آشکار دارد و شما به عنوان یک عضو خانواده، نقش تاثیرگذاری در آن دارید.
▪ به یاد داشته باشید که روان پزشکان، افرادی نیستند که تمام ساعات و لحظات زندگی یک بیمار مبتلا به شیزوفرنی را تجربه کنند و همانند شما، با تمام گرفتاری ها، افسردگی ها و دردسرهای او مواجه باشند. همین طور مطمئن باشید که در یک تا حتی ۲۰ جلسه نیز روان پزشک نمی تواند ویژگی های شخصیتی بیمار را دریابد که بتواند درست ترین درمان برای وی را در جلسه اول ارائه کند در نتیجه باید چندین دوره درمان آزمایشی طی شود و دوزهای مختلف دارویی از استیل های مختلف (شربت، کپسول، قرص و...) با عناوین متفاوت تست شود و بهترین تاثیر در نهایت به عنوان داروی درازمدت توسط روان پزشک انتخاب شود.
▪ نسبت به دغدغه ها و حساسیت های اجتماعی بیمار به ویژه در مورد روابط با همکارانش حساس باشید و سعی کنید با آنها ابتدا از در گفت وگو و سپس در صورت نیاز با عتاب و تشر سخن بگویید. همکاری که در محیط شغلی تمام لحظات با بیمار شما در تعامل است، حق ندارد به تشدید بیماری و استرس های او کمک کند و شما نقش کنترل کننده را دارید، به ویژه اگر همسر یا فرزند بیمار هستید. خواب، تغذیه مناسب، گردش های تفریحی و علمی وی را از یاد نبرید. اینها مقدمات یک بهبودی درازمدت هستند.
▪ به یاد داشته باشید که مراقبت جسمی و روحی از بیماران، خسته کننده و گاه طاقت فرسا است به طوری که در یک لحظه احساس می کنید باید همه چیز را کنار بگذارید و خودتان را رهایی ببخشید. اما به یاد داشته باشید که غیر از نسبت خویشاوندی، شما یک وظیفه انسانی، اخلاقی و وجدانی نسبت به او دارید. کمترین مشکلی که برای او ایجاد شود، شما بیش از همه اطرافیان خودتان را سرزنش می کنید. پس مدام با پزشکش در ارتباط باشید و هر زمان فراغت یافتید، به تفریحات سالم و نشاط آور، موسیقی خوب، میوه های تازه، روزنامه های پرهیجان و بازی های ورزشی حتماً توجه کنید.
▪ همیشه بدانید که مبتلایان به شیزوفرنی، غالباً افراد باهوشی هستند و حافظه هایی شدیداً قوی دارند. به این قضیه دلگرم باشید و بدانید که بهبودی او، می تواند سربلندی شما را هم به دنبال داشته باشد.
ترجمه؛ سیدایمان ضیابری
روزنامه اعتماد